Buah pinggang memainkan peranan penting dalam menapis bahan buangan, mengawal tekanan darah, dan mengimbangi elektrolit dalam badan. Bagi pesakit yang mengalami penyakit buah pinggang kronik (CKD), fungsi ini akan terganggu, menyebabkan pengumpulan toksin dan mineral tertentu dalam tubuh.
Oleh itu, pemilihan makanan yang betul sangat penting untuk melambatkan kerosakan buah pinggang dan mengekalkan kualiti hidup.
✦ Tujuan Kawalan Makanan
✅ Mengurangkan beban kerja buah pinggang
✅ Mengawal tekanan darah dan paras gula
✅ Mengelakkan pengumpulan garam mineral berlebihan
✅ Mengurangkan gejala seperti loya, keletihan dan bengkak
✦ Pantang Larang Makanan Utama
1. Hadkan Pengambilan Garam (Sodium)
🚫 Elakkan:
- Garam kasar, kiub pati ayam, kicap, makanan segera, jeruk
- Makanan tinggi garam seperti ikan masin, telur masin, keropok
✅ Gantikan dengan:
- Herba segar, bawang putih, atau rempah tanpa garam
2. Kurangkan Pengambilan Protein Berlebihan
🚫 Elakkan:
- Daging merah berlemak, organ dalaman (hati, paru), ayam goreng, makanan laut berlebihan
✅ Pilih:
- Ayam tanpa kulit, ikan kukus, telur (separuh atau putih sahaja, ikut nasihat doktor)
📌 Jumlah protein perlu dikawal – bukan dihentikan sepenuhnya.
3. Pantang Makanan Tinggi Kalium (Potassium)
🚫 Elakkan atau hadkan:
- Pisang, betik, tembikai, oren, tomato, kentang, bayam
- Air kelapa dan jus buah-buahan pekat
✅ Gantikan dengan:
- Epal, nanas, anggur, timun, kubis
4. Elak Makanan Tinggi Fosforus
🚫 Elakkan:
- Susu penuh krim, keju, kekacang, coklat, makanan segera
- Minuman berkarbonat dan produk tenusu berlebihan
✅ Pilih:
- Susu rendah fosforus (khusus untuk pesakit buah pinggang)
5. Kurangkan Air (Jika Disarankan Doktor)
🔁 Sesetengah pesakit perlu hadkan pengambilan air untuk elak bengkak dan tekanan jantung
🚫 Elakkan:
- Minum air terlalu banyak dalam satu masa
- Makanan berkuah pekat (sup masin, kari)
📌 Ikut saranan doktor atau pakar diet – kuantiti air bergantung kepada tahap penyakit
✦ Contoh Makanan yang Perlu Dielakkan
| Kategori | Contoh Makanan |
|---|---|
| Sayur-sayuran | Bayam, ubi kentang, tomato, keledek |
| Buah-buahan | Pisang, tembikai, oren, betik, durian |
| Minuman | Air kelapa, susu pekat manis, minuman bikarbonat |
| Makanan segera | Mi segera, nugget, sosej, kentang goreng |
| Produk tenusu | Keju, susu penuh krim, yogurt pekat |
✦ Tip Tambahan Penjagaan Makanan
🍽️ Baca label makanan untuk semak kandungan sodium dan fosforus
🥗 Masak sendiri di rumah bagi kawalan yang lebih baik
📒 Ikut pelan diet khas daripada pakar diet klinikal
🕰️ Makan ikut waktu dan jangan abaikan ubat-ubatan
✦ Penutup
Pantang larang makanan untuk pesakit buah pinggang bukan untuk menyusahkan, tetapi untuk melindungi fungsi buah pinggang yang masih ada. Dengan disiplin dan pemahaman yang betul, pesakit masih boleh menikmati hidup yang sihat dan berkualiti.
