Zapin ialah salah satu tarian tradisional Melayu yang terkenal di Malaysia, khususnya di negeri Johor, Selangor, Perak, Sabah dan Sarawak. Tarian ini berakar umbi daripada pengaruh Arab dan kemudiannya disesuaikan dengan budaya tempatan.
Pada asalnya, zapin dimainkan dalam majlis keagamaan dan dakwah Islam, tetapi kini ia menjadi tarian persembahan yang memikat dengan langkah berirama, sopan dan teratur.
✦ Asal Usul Tarian Zapin
📌 Asal: Berasal dari Timur Tengah, dipercayai diperkenalkan oleh pendakwah Arab Yaman pada abad ke-14
📌 Nama “zapin” berasal daripada perkataan Arab zafana yang bermaksud “gerak kaki cepat”
🎶 Dahulu, hanya dimainkan oleh kaum lelaki sahaja, tetapi kini boleh ditarikan oleh lelaki dan wanita, bergantung kepada versi dan kawasan.
✦ Ciri-Ciri Tarian Zapin
| 💠 Ciri Utama | 📋 Penjelasan |
|---|---|
| Langkah kaki berulang-ulang | Gerakan asas yang berirama dan penuh disiplin |
| Pergerakan harmoni | Penari bergerak serentak dalam barisan atau pasangan |
| Berpakaian sopan tradisional | Lengkap dengan baju Melayu, kain samping dan tanjak |
| Pengaruh Islamik | Sopan, tertib dan tidak keterlaluan dalam pergerakan |
| Muzik berunsur Arab-Melayu | Menggunakan alat muzik tradisional seperti gambus dan rebana |
✦ Alat Muzik Tradisional Zapin
Beberapa alat muzik utama dalam persembahan zapin termasuk:
🎼 Gambus – alat petik seperti gitar, dari Yaman
🥁 Marwas – gendang kecil berirama pantas
🥁 Rebana – gendang tradisional Melayu
🎶 Biola / akordion – digunakan dalam zapin moden untuk melodi
✦ Jenis-Jenis Zapin di Malaysia
Malaysia kaya dengan variasi zapin mengikut negeri:
| 🗺️ Negeri / Kawasan | 🎭 Jenis Zapin | 🔎 Keunikan |
|---|---|---|
| Johor | Zapin Lenga, Zapin Tenglu | Paling popular & banyak versi tempatan |
| Sabah | Zapin Sabah | Diwarnai dengan budaya tempatan & pakaian khas |
| Sarawak | Zapin Dayak, Zapin Melayu | Campuran budaya Melayu dan etnik Bumi Kenyalang |
| Selangor | Zapin Pekajang | Ditarikan dalam acara rasmi kerajaan & istiadat |
| Perak | Zapin Perak | Lebih perlahan dan berseni |
✦ Fungsi & Kepentingan Tarian Zapin
✅ Memartabatkan seni budaya Melayu
✅ Medium dakwah Islam pada zaman dahulu
✅ Penghibur dalam majlis perkahwinan, kenduri dan pesta budaya
✅ Mengukuhkan nilai adab, sopan santun dan kerjasama kumpulan
✦ Penutup
Tarian zapin merupakan satu seni warisan yang memperlihatkan keindahan budaya Melayu yang penuh nilai murni dan kesopanan. Ia bukan sekadar hiburan, tetapi juga lambang jati diri dan sejarah pertemuan antara budaya Arab dan Melayu yang membentuk wajah masyarakat kita hari ini.
